Πότε μπορώ να αρχίσω τα στερεά στο παιδί μου;
Όχι πριν τους 4 και όχι μετά τους 6 μήνες. Μέχρι πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) πρότεινε τον αποκλειστικό θηλασμό για βρέφη ηλικίας ως και 6 μηνών, και στην συνέχεια τον συνδυασμό θηλασμού και στερεών τροφών για άλλους 6 μήνες (ως την ηλικία του 1 ετούς). Πρόσφατα στοιχεία του WHO όμως δείχνουν πως δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στα οφέλη ανάμεσα στα υγιή βρέφη που θήλασαν 4 και 6 μήνες αποκλειστικά.
 Ο μητρικός θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί για όσο η μητέρα και το παιδί αμοιβαία το επιθυμούν, ακόμα και μετά την ηλικία των 12 μηνών. Σε κάθε περίπτωση όμως, απο τους 6 μήνες και μετά αρχίζει η σταδιακά αυξανόμενη ποσότητα στερεών. Μέχρι το παιδί σας να γίνει 12 μηνών θα πρέπει οι στερεές τροφές να αποτελούν την κύρια πηγή θερμίδων.
 Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρία (AAP) υποστηρίζει πως δεν υπάρχει φανερό πρόβλημα με την εισαγωγή τροφών απο τους 4 κιόλας μήνες, κάτι με το οποίο συμφωνεί και η Ευρωπαϊκή Παιδιατρική Εταιρία Γαστρεντερολογίας. Και οι δύο οργανισμοί όμως προτείνουν τον αποκλειστικό θηλασμό μέχρι την ηλικία των 6 μηνών περίπου. Παρά τις συστάσεις αυτές, δεν είναι λίγοι εκείνοι που ξεκινούν νωρίτερα την χορήγηση στερεών, ακόμη και πριν τους 4 μήνες. Αυτό οφείλεται σε διάφορους κοινωνικούς παράγοντες, και η αλήθεια είναι πως πραγματικά επιστημονικά δεδομένα δεν υπάρχουν. Ακόμα και οι παραπάνω οργανισμοί βασίζονται κυρίως σε «κοινή συμφωνία των ειδικών» (consensus and experts’ opinion).
Η απόφαση για την πρώιμη εισαγωγή των στερεών τροφών πρέπει να λαμβάνεται πάντα σε συνδυασμό με τον παιδίατρό σας, καθώς παράγοντες όπως το αντανακλαστικό εξωθήσεως της γλώσσας, η σταθερότητα στην στήριξη της κεφαλής και άλλοι παράγοντες πρέπει να συνεκτιμηθούν προκειμένου η μετάβαση να είναι ευχάριστη για όλη την οικογένεια.  

Τι θα γίνει αν ξεκινήσω τα στερεά πριν τους 4 μήνες;
Για βρέφη μικρότερα των 4 μηνών η χορήγηση στερεών, ακόμη και αν στηρίζουν καλά το κεφάλι τους και έχουν χάσει το αντανακλαστικό εξώθησης της γλώσσας, μπορεί να κρύβει κινδύνους. Το πιο συχνό ανεπιθύμητο συνεπακόλουθο φαίνεται να είναι η αύξηση των γαστρεντερικών λοιμώξεων. Οι θεωρίες περί εξοικείωσης στις τροφές (και συνεπώς μείωση της πιθανότητας αλλεργικής αντίδρασης) σε παιδιά που λαμβάνουν στερεές τροφές πριν τους 4 μήνες έχουν αποδειχθεί αβάσιμες. Επιπρόσθετα, οι πολύπλοκες λειτουργίες της κατάποσης μπορεί να μην έχουν ακόμα ωριμάσει πλήρως.  

Το παιδί μου είναι έτοιμο για στερεά. Τώρα τι;
Συζητήστε με τον παιδίατρό σας. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως η εισαγωγή των τροφών πρέπει να γίνεται με κάποια συγκεκριμένη σειρά. Μάλιστα, ανά τον κόσμο τα βρέφη λαμβάνουν εντελώς διαφορετικές «πρώτες στερεές τροφές». Οι περισσότεροι Ευρωπαϊκοί και Αμερικανικοί οργανισμοί που ασχολούνται με την διατροφή των βρεφών συμφωνούν στις ακόλουθες γενικές αρχές:
1.      Εισάγετε αποκλειστικά ΜΙΑ νέα τροφή (π.χ. μόνο καρότα, όχι καρότα και πατάτες) κάθε 3-5 ημέρες, κατά την διάρκεια των οποίων το παιδί θα πρέπει να την λαμβάνει καθημερινά. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη οτι η καθυστέρηση χορήγησης κάποιων τροφών (όπως το ψάρι ή τα θαλασσινά) μειώνει τις πιθανότητες αλλεργικής αντίδρασης σε αυτά. Παραδοσιακά όμως στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλά άλλα μέρη, το ασπράδι του αυγού και τα θαλασσινά χορηγούνται μετά τους 12 μήνες. Η πρακτική αυτή δεν έχει μέχρι σήμερα υποστηριχτεί απο κάποια ισχυρή μελέτη, αυτό όμως δεν σημαίνει πως είναι αβάσιμη.
2.      Μπορεί να χρειαστεί να προτείνετε 8-10 φορές μια νέα τροφή πριν το παιδί σας... καταδεχθεί να την δοκιμάσει. Μην απογοητεύεστε.
3.      Εισάγετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως το ενισχυμένο με σίδηρο ριζάλευρο ή το κόκκινο κρέας σε μορφή πουρέ. Το φυτικό υπόλειμμα («φυτικές ίνες») πρέπει να είναι μικρό, για να ευοδωθεί η απορρόφηση των μετάλλων και ιχνοστοιχείων.

4.      Μην χορηγήσετε γάλα αγελάδας ή άλλα γάλατα μη-βρεφικά πριν τους 12 μήνες. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες εμφάνισης αλλεργίας στο γάλα της αγελάδας. Σημειώστε πως σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Δανία και η Σουηδία το γάλα της αγελάδας μπορεί να χορηγηθεί απο τους 9-10 μήνες. Η διαφορά αυτή είναι μικρή και υπάρχει ενεργός συζήτηση γύρω απο το θέμα. Εμείς προτείνουμε την χορήγηση γάλατος αγελάδας μετα τους 12 μήνες.
5.      Αποφύγετε την προσθήκη ζάχαρης ή αλατιού στις τροφές που ετοιμάζετε στο σπίτι.
6.      Αποφύγετε τροφές όπως hot dog, σταφύλια και ξηρούς καρπούς πριν την ηλικία των 3-4 ετών λόγω κινδύνου πνιγμονής.
7.      Εφόσον φτιάχνετε εσείς τα γεύματα του παιδιού σας φροντίστε τα υλικά να είναι πάντα φρέσκα, και το σύνολο της διατροφής του να προσφέρει επαρκείς ποσότητες σιδήρου, ασβεστίου και λοιπών απαραίτητων συστατικών.  

Μερικές πρακτικές συμβουλές
1.      Ξεκινήστε με ένα γεύμα, όποιο εξυπηρετεί εσάς και την οικογένειά σας, αλλά θυμηθείτε πως όσο μεγαλώνει, το παιδί σας θα θέλει να τρώει μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια.
2.      Το παιδί σας πρέπει ΠΑΝΤΑ να βρίσκεται στην καθιστή θέση όταν τρώει.
3.      Εαν αποστρέφει το βλέμμα ή κλάψει, ΜΗΝ πιέσετε ποτέ το παιδί σας. Είναι πολύ πιο σημαντικό να γίνουν τα γεύματα ευχάριστα, απο το να τα ξεκινήσετε κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία. Εφόσον συναντήσετε δυσκολίες, μπορείτε να επιστρέψετε στον θηλασμό ή τη φόρμουλα.
4.      ΠΟΤΕ μην βάζετε στερεές τροφές στο μπιμπερό!! Εξαιρέσεις υπάρχουν, αλλά για ιατρικούς λόγους που θα σάς έχει εξηγήσει ο παιδίατρός σας.
5.      Ταΐζετε το παιδί σας πάντα με κουτάλι – έτσι εκπαιδεύεται στην λήψη, «μάσηση», και κατάποση. Ξεκινήστε με μισή κουταλιά του γλυκού ή και λιγότερο. Το πιο πιθανό είναι πως την πρώτη φορά το παιδί σας δεν θα ξέρει τι να κάνει. Όσο πιο υπομονετικοί, ήρεμοι και ενθαρρυντικοί είστε εσείς, τόσο καλύτερα θα πάνε τα πράγματα. Θυμηθείτε πως ό,τι κι αν κάνετε, τα πρώτα γεύματα θα καταλήξουν... στα ρούχα και το πάτωμα.
6.      Δοκιμάστε να δώσετε λίγη φόρμουλα/μητρικό γάλα πριν το γεύμα, την μισή ποσότητα για παράδειγμα, προκειμένου να μην βρίσκεται στο παιδί σας σε κατάσταση έντονης πείνας, αλλά ούτε να είναι εντελώς χορτάτο.
7.      Όταν το παιδί σας θα μπορεί να καθίσει χωρίς υποστήριξη είναι η κατάλληλη στιγμή να επιτρέψετε τον πειραματισμό με finger-foods, δηλαδή τροφές τις οποίες το παιδί μπορεί να δοκιμάζει μόνο του βουτώντας ουσιαστικά τα δάχτυλά του μέσα στο πλαστικό κυπελάκι/πιάτο. ΜΗΝ χορηγείτε ακόμα τροφές που απαιτούν μάσηση, ακόμα κι αν έχει δόντια – η λειτουργία της μάσησης δεν είναι ακόμη ώριμη.
8.      Με εξαίρεση τις μπανάνες, όλα τα υπόλοιπα φαγητά και φρούτα πρέπει να τα μαγειρέψετε μέχρι να μαλακώσουν πριν τα κάνετε πουρέ για να τα δώσετε στο παιδί σας.
9.      Αποφύγετε τους χυμούς, αλλά αν αποφασίσετε να δώσετε, τότε αραιώστε τους με νερό (μισό-μισό) – οι υδατάνθρακες που περιέχουν οι χυμοί (κυρίως οι προσυσκευασμένοι), πέραν του προβλήματος των πολλών «εύκολων» θερμίδων, μπορεί να προκαλέσουν διάρροια.
10.   Πάνω απο όλα να θυμάστε πως κακές διατροφικές συνήθειες στην βρεφική ηλικία μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα υγείας στην παιδική αλλά και ενήλικη (!) ζωή. Για τον λόγο αυτό, συζητάτε συχνά με τον παιδίατρό σας.      


Με εκτίμηση,

Π. Ρενιέρης, MD, FAAP


Πηγές:
Nelson’s Textbook of Pediatrics, 19th edition 
Caring for your baby and young infant, AAP, 5th edition, S.P. Shelov, MD, MS, FAAP  

Τι είναι η ενούρηση;
Ενούρηση είναι η μη ηθελημένη απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια του ύπνου, σε ένα παιδί που θα έπρεπε να έχει αποκτήσει έλεγχο της κύστης. Αποτελεί πολύ συχνό και περίπλοκο πρόβλημα.
·       Στην ηλικία των 5 ετών, 7% των αγοριών και 3% των κοριτσιών έχουν αυτό το πρόβλημα
·       Συχνότερο σε οικογένειες που ο/οι γονείς είχαν παρόμοιο πρόβλημα
·       75% των παιδιών με ενούρηση, δεν απέκτησαν ποτέ έλεγχο, ενώ 25% τον απέκτησε και τον έχασε (παλινδρόμηση)
·       Συχνότερο σε οικογένειες που μεταναστεύουν, είναι ασταθείς ή που ζουν με μέλος με ψυχιατρικές διαταραχές
·       Η παλινδρόμηση σχετίζεται συχνά με μετακόμιση, διαζύγιο, γέννηση νέου παιδιού, ή συγκρούσεις
 ·       Συχνότερο στα παιδιά των οποίων οι γονείς είναι είτε πολύ πιεστικοί σχετικά με το «βρέξιμο του κρεβατιού», είτε μη υποστηρικτικοί
·       Η εξέταση των ούρων για πιθανότητα λοίμωξης είναι απαραίτητη, δεν χρειάζονται όμως άλλες εξετάσεις, εφόσον απο το ιστορικό και την κλινική εξέταση δεν διαφαίνεται λόγος ανησυχίας για νευρολογικά ή άλλα προβλήματα.   

Πώς αντιμετωπίζεται η ενούρηση;
·       Απαραίτητη η συνεργασία του παιδιού
·       Σύστημα βράβευσης για τις στεγνές νύχτες, με μικρά βραβεία
·       Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να κληθούν να πλύνουν μόνα τους τα βρεγμένα ρούχα (όχι σε μορφή τιμωρίας!)
·       Μην δίνετε υγρά στο παιδί μετά το βραδινό γεύμα
·       Το παιδί θα πρέπει να ουρεί πριν τον ύπνο
·       ΜΗΝ τιμωρείτε το παιδί και ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ κάθε ταπεινωτική συμπεριφορά
·       Σε περιπτώσεις που επιμένουν και η αυτοεκτίμηση του παιδιού έχει διαβρωθεί σημαντικά, τα εξαρτήματα υποβοήθησης μπορεί να βοηθήσουν. Μιλήστε με τον παιδίατρό σας σχετικά.
·       Η φαρμακευτική αγωγή (ιμιπραμίνη) έχει παρόμοια αποτελέσματα με τα εξαρτήματα υποβοήθησης   Η θεραπεία της ενούρησης μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη και επίπονη, τόσο για το παιδί, όσο και τους γονείς.

Χρειάζεται μεγάλη υπομονή απο την μεριά των γονιών, φροντίδα και εγκράτεια, καθώς και οι υπομονετικότεροι των γονέων μπορεί να βρεθούν σε κατάσταση μεγάλου θυμού. Φροντίστε να βρίσκεστε σε στενή επικοινωνία με τον παιδίατρό σας, αλλά φροντίστε και τον εαυτό σας, προκειμένου να μπορέσετε να ανταποκριθείτε στις ανάγκες του παιδιού σας.  

Πηγές: Nelson’s Pediatrics, 18th edition

Ποιά προϊόντα θεωρούνται ως πιθανά βλαβερά χημικά για τα παιδιά;
Όλα προϊόντα καθαρισμού επιφανειών (πατώματα, τζάμια, τραπέζια κλπ), όλα τα προϊόντα καλλωπισμού (σαπούνια, λακ, αποσμητικά, βερνίκια νυχιών, αποτριχωτικά σκευάσματα κλπ), όλα τα προϊόντα καθαρισμού ρούχων, οι μπαταρίες (ιδίως οι μικρές ρολογιού), καθώς και όλα τα φάρμακα (παιδιών και ενηλίκων). Στο τέλος του κειμένου θα βρείτε σχετικά βίντεο.  

Τι λένε τα νούμερα;
Τα παιδιά που συχνότερα υποφέρουν απο βλάβες λόγω χημικών είναι κάτω των 5 ετών. Το συχνότερο χημικό που συνδέεται με βαριές βλάβες είναι τα λευκαντικά (όπως η χλωρίνη και παρόμοια σκευάσματα).  Παρόλ’αυτά, σχεδόν κάθε οικιακό χημικό προϊόν έχει αναφερθεί σε περιστατικά δηλητηρίασης, εγκαύματος, ή οφθαλμικής βλάβης. Τα καυστικά χημικά (αλκάλεα, όπως καθαριστικά φούρνων σε σκόνες) προκαλούν εγκαύματα ταχύτατα (εντός λεπτών) και σε μικρές ακόμα ποσότητες.  

Ποιές είναι οι πιθανές βλάβες για το παιδί μου;
Εγκαύματα των βλεννογόνων (στόμα, μάτια, οισοφάγος, τραχεία, εντερικός βλεννογόνος) και του δέρματος, που μπορεί να οδηγήσουν σε βαθιά έλκη, διάτρηση, συμφύσεις (ουλές που εμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του οργάνου), ακόμη και τον θάνατο. Δηλητηριάσεις, όπως απο κυανίδια και μόλυβδο (μπαταρίες) που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή αναιμία ή θάνατο, καθώς και απο φάρμακα ή ακόμα και αναθυμιάσεις απο εξατμιζόμενα υλικά (όπως η χλωρίνη, τα αποσμητικά κλπ).  

Οι μπαταρίες και οι μαγνήτες είναι επικίνδυνα;
Οι μπαταρίες, ιδίως οι μικρού μεγέθους, διαβρώνονται ταχύτατα στον βλεννογόνο του οισοφάγου, στομάχου και εντέρου και απελευθερώνουν μέταλλα και χημικές ενώσεις που μπορεί να βλάψουν σοβαρά το παιδί σας. Οι μπαταρίες ρολογιού αποτελούν μία απο τις πιο συχνές αιτίες μη αντιστρεπτής βλάβης ή ακόμα και θανάτου απο δηλητηρίαση ("λήψη"). Δεν υπάρχει αντίδοτο, και άπαξ και τα καυστικά υγρά απελευθερωθούν, δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε την βλάβη που θα προκαλέσουν.
Οι μικροί μαγνήτες που μπορούν εύκολα να καταπωθούν, παρότι σχετικά ακίνδυνοι όταν είναι ένας μόνο, αποτελούν σημαντικό πρόβλημα όταν είναι περισσότεροι του ενός, καθώς είναι δυνατόν να συγκολληθούν μεταξύ τους, παγιδεύοντας και συγκολλώντας ταυτόχρονα έλικες του εντέρου, με συνέπεια τον μηχανικό ιλεό, τη δημιουργία συριγγείων, ή ακόμη και τη διάτρηση. Και τα δύο αυτά αντικείμενα μπορούν επιπλέον να οδηγήσουν σε πνιγμό, ιδίως στα βρέφη.  

Πώς μπορώ να προστατεύσω το παιδί μου;
Όλα τα προαναφερθέντα προϊόντα πρέπει να βρίσκονται μέσα σε ερμάρια ή ντουλάπια, τα οποία πρέπει να είναι κλειδωμένα, σε μέρος μη προσιτό απο τα παιδιά. Επειδή συχνά αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο (όπως για τα προϊόντα μπάνιου, σαπούνια κλπ), μια λύση μπορεί να είναι το κλείδωμα του δωματίου στο οποίο βρίσκονται, ειδικά αν αυτό είναι το μπάνιο. Τα ντουλάπια όπου φυλάσσονται τα απορρυπαντικά θα πρέπει να είναι κλειδωμένα ή ασφαλισμένα με ειδικές ασφάλειες για παιδιά. Όταν απασφαλίζετε εσείς τις ασφάλειες, προσπαθήστε να το κάνετε... στα κρυφά, καθώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται και αντιγράφουν με εντυπωσιακή ακρίβεια τις κινήσεις των ενηλίκων.
Μην μεταγγίζετε προϊόντα καθότι στην αρχική συσκευασία αναγράφονται τα συστατικά, και οι οδηγίες ασφαλείας – αυτές οι πληροφορίες είναι ανεκτίμητες για τους γιατρούς των επειγόντων, στην περίπτωση ατυχήματος. Τέλος, σε περίπτωση διαπιστωμένης ή ακόμα και υποψίας δηλητηρίασης, μεταφέρετε το παιδί σας το συντομότερο στα ιατρεία επειγόντων του πλησιέστερου νοσοκομείου.
ΜΗΝ προσπαθήσετε να προκαλέσετε εμετό καθώς τα βλαπτικά υλικά διατηρούν την επικινδυνότητά τους και κατά την άνοδο απο τον οισοφάγο, αντιθέτως πολλά απο τα καυστικά υλικά χάνουν μέρος της βλαπτικότητάς τους στο όξινο περιβάλλον του στομάχου.
ΜΗΝ χορηγείτε κανένα φάρμακο ή γάλα, μπορείτε όμως να δώσετε νερό αν είναι εντελώς απαραίτητο. Σε περίπτωση επαφής οποιασδήποτε ουσίας με τα μάτια, ξεπλύνετε με άφθονο νερό, και μεταφέρετε το παιδί σας στα επείγοντα.  

Θυμηθείτε να φέρετε μαζί σας το δοχείο του προϊόντος.  


Με εκτίμηση,


Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP


Πηγές: American Academy of Pediatrics; Healthy Children, CDC Βίντεο σχετικά με την ασφάλεια των χημικών προϊόντων, διάρκεια 1:08, Αγγλικά: http://www.healthychildren.org/English/safety-prevention/at-home/pages/Safety-Around-Household-Chemicals.aspx

Βίντεο με πρακτικές συμβουλές, eHow, διάρκεια 2:37, Αγγλικά (πολύ χρήσιμο): http://www.ehow.com/video_12223263_children-safety-cleaning-supplies.html

Ενημερωτικό Φυλλάδιο για ασφάλεια, και εκπαίδευση των μικρών παιδιών, Αγγλικά, 2 σελίδες: http://hc-sc.gc.ca/cps-spc/alt_formats/hecs-sesc/pdf/pubs/cons/aim_safety-securite_tete-eng.pdf

Πώς μαθαίνουν οι γιατροί;
Υπάρχουν τρεις ουσιαστικές πηγές γνώσης για κάθε γιατρό. Η πρώτη είναι τα μεγάλα ιατρικά βιβλία στα οποία αναγράφεται γνώση εμπεριστατωμένη και ως ένα βαθμό αδιαμφισβήτητη (textbooks), τα οποία γράφονται με βάση το σύνολο της έως τότε βιβλιογραφίας. Η δεύτερη είναι η εμπειρία του ίδιου του γιατρού. Η τρίτη πηγή είναι η πιο πρόσφατη και «φρέσκια» γνώση, αλλά και η πιο ακατέργαστη: οι ιατρικές μελέτες, αυτό που συχνά αναφέρεται ως «ιατρικό άρθρο».  

Γιατί γίνονται ιατρικές μελέτες;
Η κάθε νόσος μπορεί να εμφανίζεται με διαφορετικούς τρόπους, και να έχει διαφορετικές θεραπείες με διαφορετικές αποτελεσματικότητες. Οι μελέτες γίνονται προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα λάθους απο τους γιατρούς. Ο κάθε άνθρωπος όμως είναι διαφορετικός, και είναι στην διακριτική ευχαίρια του κάθε γιατρού αν στον συγκεκριμένο ασθενή θα ακολουθήσει πλήρως τις επιταγές της μελέτης, ή αν θα τις παρακάμψει για το όφελος του ασθενούς. Οι ιατρικές μελέτες γίνονται προκειμένου να μπορεί ένας γιατρός να βασίζει τις αποφάσεις του, όσο περισσότερο γίνεται, σε αντικειμενικά δεδομένα. Ο κάθε άνθρωπος όμως είναι ξεχωριστός.  

Δηλαδή αν μού πει να κάνω κάτι ένας φίλος, να μην το κάνω;
Ο συνδυασμός της εγκαθιδρυμένης γνώσης, της προσωπικής εμπειρίας, και των αποτελεσμάτων των μελετών οδηγεί ιδανικά τον γιατρό σε αποφάσεις σχετικά με την υγεία των μεμονωμένων ασθενών. Συνεπώς, καταστάσεις που μοιάζουν όμοιες, αντιμετωπίζονται διαφορετικά απο διαφορετικούς, ή ακόμα και απο τον ίδιο γιατρό. Ταυτόχρονα, για πολλές καταστάσεις υπάρχουν εξίσου αποτελεσματικές μα διαφορετικές μέθοδοι αντιμετώπισης, ενώ η ίδια νόσος έχει διαφορετικές βαρύτητες που απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση. Για τους λόγους αυτούς είναι καλό να παίρνει κανείς πάντα την γνώμη του γιατρού του, πριν πάρει οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με την υγεία του. Με απλά λόγια, άλλο εσείς... άλλο ο «φίλος».  

Μπορώ να κατανοήσω μια ιατρική μελέτη;
Και ναι, και όχι. Απαιτείται μεγάλη προσοχή, γνώση και εμπειρία όταν μελετά κανείς ιατρικά άρθρα. Οι λόγοι είναι πολλοί και έχουν να κάνουν με την εξειδικευμένη ορολογία, την έκταση που συχνά είναι μεγάλη, την μέθοδο αναζήτησης παρόμοιων μελετών που μπορεί να έχουν διαφορετικά αποτελέσματα, και πάνω απο όλα, την γνώση όσων δεν αναγράφονται στην μελέτη διότι αποτελούν κοινό τόπο για τους γιατρούς, όχι όμως απαραίτητα και τους μη-γιατρούς. Το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς, είναι να φέρει το άρθρο που διάβασε, απο όποια πηγή, στον γιατρό του, και να τού ζητήσει να το μελετήσει και να τού πει την γνώμη του.  

Μπορώ να εμπιστεύομαι ότι διαβάζω στο διαδίκτυο;
Όχι. Η ερώτηση μοιάζει αφελής, η αλήθεια όμως είναι πως ο καθένας μας πιστεύει πως οι πηγές του είναι έγκυρες, και πως ο ίδιος δεν «παραπλανάται» απο λανθασμένες πληροφορίες που συλλέγει απο περιοδικά, τηλεόραση και διαδίκτυο. Απο την άλλη, είναι μάλλον μη πρακτικό ένας άνθρωπος να ρωτά τον γιατρό του κάθε φορά που έχει μια μικρή απορία σχετικά με θέματα ιατρικά, όπως διατροφή, πρόληψη (τσεκ-απ) και λοιπά. Συνεπώς είναι μάλλον αναγκαίο να αναζητά απαντήσεις σε άλλους φορείς. Το διαδίκτυο είναι ένας τόπος ελεύθερης έκφρασης, όπου καθένας μπορεί να δημοσιεύσει την γνώμη του για κάτι, μάλιστα μπορεί εύκολα να το κάνει να μοιάζει ως αληθινό, και επιστημονικά βάσιμο. Στην πραγματικότητα όμως, ένα μεγάλο μέρος των πηγών, ακόμη και δημοφιλών χώρων στο διαδίκτυο, είναι το λιγότερο αυθαίρετο, αν όχι επικίνδυνο.  

Πώς μπορώ να είμαι πιο ασφαλής σχετικά με τις πληροφορίες που συλλέγω στο Ίντερνετ;
Σαν βασική αρχή, όταν το ζήτημα ή η ερώτηση που προσπαθεί κανείς να απαντήσει είναι υψηλής σημασίας (για παράδειγμα η θεραπείες ασθενειών ή οι εμβολιασμοί) και σάς αφορά άμεσα, κάθε πληροφορία καλό είναι να διασταυρώνεται με τον αντίστοιχο επαγγελματία υγείας – με απλά λόγια, αν αυτό που ψάχνετε είναι σημαντικό και αφορά άμεσα την υγεία σας, ρωτήστε τον γιατρό σας.
Για απλούστερα ζητήματα, τα λεγόμενα «καθημερινά», όπως διατροφή, κάπνισμα, ή γενικές ερωτήσεις που δεν σάς αφορούν άμεσα (π.χ. «πώς κολλάει κανείς HIV;»), αναζητήστε κατ’αρχήν απαντήσεις σε μεγάλους διεθνείς φορείς. Αυτοί, όπως ο WHO (World Health Organization), η UNICEF, το CDC (Center for Disease Control), οι διάφοροι Ιατρικοί Σύλλογοι και Ακαδημίες, κατά κανόνα έχουν ένα μέρος του site τους αφιερωμένο στην ενημέρωση των μη-γιατρών. Εκεί, έμπειροι επαγγελματίες υγείας μεταφράζουν την ιατρική γνώση σε καθημερινό λόγο, προκειμένου να γίνει κατανοητή ευκολότερα απο όλους.  
Η αμέσως επόμενη πηγή σας θα πρέπει να είναι sites που ελέγχονται απο επαγγελματίες υγείας, όπως γιατρούς, νοσηλευτές, μαίες και λοιπά. Θεωρητικά, καθένας απο αυτούς καταφεύγει στις προαναφερθείσες διεθνείς πηγές, και μεταφέρει μεταφρασμένες και προσαρμοσμένες τις πληροφορίες, προκειμένου να γίνουν κατανοητές απο όλους. Ένα «κόλπο» για να καταλάβετε αν η πηγή είναι έγκυρη είναι να αναφέρει την φράση, «για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στον γιατρό σας», και γενικώς να μην ισχυρίζεται πως η λύση που προτείνει είναι η μόνη, ή η καλύτερη. Κανείς δεν μπορεί να ασκήσει ιατρική μέσα απο το διαδίκτυο, ή τη στύλη ενός περιοδικού.
Τα forums συζητήσεων μπορεί να αποτελέσουν μια πολύ καλή ευκαιρία ανταλλαγής εμπειριών. Κάποιες φορές οι απαντήσεις σε ερωτήσεις δίνονται απο γιατρούς – τότε ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο. Κάθε επαγγελματίας οφείλει να αναφέρει πως οι πληροφορίες που δίνει ηλεκτρονικά, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την επίσκεψη στον γιατρό σας.

Αποφύγετε φαρμακευτικές θεραπείες που σάς προτείνονται, ακόμα κι αν αυτές προέρχονται απο γιατρούς, αν δεν τις διασταυρώσετε πρώτα με τον δικό σας γιατρό. Ακόμα και απλά «γιατροσόφια» ή ροφήματα και συμπληρώματα διατροφής, μπορεί να κρύβουν κινδύνους που δεν σάς αποκαλύπτονται στο διαδίκτυο, είτε απο πρόθεση, είτε απο άγνοια. 

Με εκτίμηση,

Παναγιώτης Ρενιέρης, MD, FAAP

Έχουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα τα μεγάλα παιδιά και οι έφηβοι;
Ναι. Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα αναφέρονται και ως η «κρυμμένη επιδημία των εφήβων», και βαραίνουν σημαντικά τους νέους, ιδιαίτερα τις κοπέλες. Ο παιδίατρός σας οφείλει να κάνει ερωτήσεις σχετικά με την σεξουαλική ζωή των παιδιών σας, χωρίς να βρίσκεστε εσείς στο δωμάτιο, περίπου από την ηλικία των 12 ετών, ή και νωρίτερα (9-10 ετών), ανάλογα το παιδί. Οι ερωτήσεις, κατά κανόνα είναι:
·       Είσαι σεξουαλικά ενεργός/η; Είχες ποτέ σεξουαλική επαφή;
·       Με άντρες, γυναίκες ή και τα δύο; Πόσους συντρόφους έχεις ή είχες μέχρι σήμερα;
·       Λαμβάνεις ΠΑΝΤΑ προφυλάξεις;
·       Τι γνωρίζεις για την εγκυμοσύνη και πώς μπορεί κανείς να αποφύγει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη; (κορίτσια ΚΑΙ αγόρια)
·       Δέχεσαι ή έχεις δεχτεί πίεση να συμμετέχεις σε σεξουαλικές πράξεις παρά τη θέλησή σου;
·       Έχεις οποιαδήποτε ερώτηση σχετικά με την ασφάλεια γύρω απο το σεξ;
·       Θέλεις να κάνεις εξετάσεις για τον ιό του HIV/AIDS ή άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; (εφόσον το παιδί είναι σεξουαλικά ενεργό)  


Εγώ μπορώ να ξέρω τι είπε το παιδί μου;
Και ναι, και όχι. Το παιδί σας θα ενημερωθεί ότι καμία από αυτές τις πληροφορίες δεν θα σας γνωστοποιηθεί (με εξαίρεση την κακοποίηση), αλλά θα παρακινηθεί έντονα από τον παιδίατρο να συζητήσει μαζί σας ό,τι αφορά στην σεξουαλική του ζωή. Η εξέταση για τον ιό του HIV/AIDS είναι ανώνυμη και προσωπική, και τα αποτελέσματα ΔΕΝ θα σας γνωστοποιηθούν, και πάλι όμως θα παρακινηθεί το παιδί να σας τα αποκαλύψει. Ο γιατρός σας μπορεί να παραπέμψει σε γυναικολόγο στην περίπτωση που η κόρη σας είναι έγκυος. Εάν η οικογένεια το επιθυμεί μπορεί να κανονιστεί συνάντηση με ειδική θεματολογία που να περιλαμβάνει και τον παιδίατρό σας.

Ο καλύτερος τρόπος να προφυλάξετε τα παιδιά σας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι ο ΑΝΟΙΧΤΟΣ διάλογος – αντιμετωπίστε τα παιδιά σας με ηρεμία, ΑΚΟΥΣΤΕ προσεκτικά τι σας λένε, ΜΗΝ τα πιέζετε να σας αποκαλύψουν λεπτομέρειες, και πάνω από όλα, ΜΗΝ ΤΑ ΚΡΙΝΕΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ.  


Ποιά είναι τα πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

1. Χλαμύδια και γονόρροια («βλεννόρροια»)
·       Μπορεί να υπάρχουν ΧΩΡΙΣ συμπτώματα και στα δύο φύλα. Τα αγόρια είναι συχνότερα οι ασυμπτωματικοί φορείς
·       Μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις στην ουρήθρα, τον πρωκτό και τον φάρυγγα (λαιμό)
·       Στα κορίτσια μπορεί να προκαλέσουν καταστροφικές λοιμώξεις της μήτρας και των εξαρτημάτων της
·       Υπάρχουν κατάλληλες και απλές εξετάσεις για την διάγνωση
·       Τα κορίτσια πρέπει να κάνουν επιπλέον πλήρη γυναικολογική εξέταση
·       Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά, ανάλογα την σοβαρότητα της λοίμωξης
·       Πρέπει να ενημερωθεί ο/οι σύντροφος/οι καθώς οι ίδιοι μπορεί να μην έχουν συμπτώματα και να ξανακολλήσουν τον ασθενή  

2. Βακτηριακή Κολπίτιδα
·       Συνήθως απλή λοίμωξη που οφείλεται σε διαταραχή της χλωρίδας του κόλπου
·       Σπάνια προκαλεί επιπλοκές, αλλά αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου του HIV
·       Η διάγνωση γίνεται με κολπικό επίχρισμα στον γυναικολόγο
·       Η θεραπεία είναι απλή με αντιβιοτικά απο το στόμα, ή κολπικά υπόθετα  

3. Τριχομονάδα
·       Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο παράσιτο, συνήθως χωρίς συμπτώματα στα αγόρια
·       Προκαλεί φαγούρα, έκκριμα και πόνο στην επαφή
·       Η διάγνωση γίνεται με κολπικό επίχρισμα στον γυναικολόγο
·       Η θεραπεία είναι συνήθως απλή με αντιβιοτικά (συνήθως μία μόνο δόση απο το στόμα)
·       Πρέπει να ενημερωθεί ο/οι σύντροφος/οι καθώς οι ίδιοι μπορεί να μην έχουν συμπτώματα και να ξανακολλήσουν τον ασθενή  

4. Καντιντίαση
·       Οφείλεται σε μύκητα
·       Εμφανίζεται με φαγούρα και κάποιες φορές έκκριμα
·       Η διάγνωση γίνεται με κολπικό επίχρισμα, και γυναικολογική εξέταση
·       Η θεραπεία είναι συνήθως απλή με τοπικά αντιβιοτικά  

5. Κονδυλώματα
·       Οφείλονται στον ιό των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (HPV)
·       Ο ιός μεταδίδεται με την επαφή δέρμα-με-δέρμα, ακόμη και αν δεν υπάρχουν εμφανείς βλάβες
·       Ο ιός ζει πρακτικά εφ’ όρου ζωής στο δέρμα, και εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις. Ένας φορέας μπορεί να μην έχει καμία βλάβη για πολλά χρόνια, ή ακόμη και για όλη του τη ζωή
·       Αντιμετωπίζονται με τοπικές κρέμες, κρυοπηξία
·       Αναπτύσσεται στον τράχηλο της μήτρας, και αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
·       Πρόσφατα αναπτύχθηκε εμβόλιο, το οποίο προτείνεται σε όλα τα κορίτσια απο την ηλικία των 8 ετών και πριν τα 26 έτη. Πλέον χορηγείται και στα αγόρια.

6. HIV/AIDS
·       Προκαλείται απο τον ιό της επίκτητης ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας
·       Μεταδίδεται με το αίμα (συμπεριλαμβανομένου του τρυπήματος απο βελόνα που φέρει το αίμα φορέα) και την σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό
·       Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι μεγαλύτερος για τις γυναίκες, και για την πρωκτική επαφή. Ο κίνδυνος είναι σημαντικά μικρότερος κατά την επαφή ανάμεσα σε γυναίκες, παρόλ’αυτά μπορεί να μεταδοθεί και απαιτείται προφύλαξη (γυναικείο προφυλακτικό)
·       ΔΕΝ μεταδίδεται με το σάλιο, τον ιδρώτα, τα ούρα ή τα κόπρανα, την χειραψία, το φιλί
·       Προκαλεί σημαντική βλάβη στο ανοσοποιητικό σύστημα, και ως συνέπεια αυτού, λοιμώξεις και κακοήθειες, ανάμεσα σε άλλα
·       Η εξέταση προσφέρεται δωρεάν και ανώνυμα, και γίνεται με απλή λήψη αίματος
·       Ελέγχεται με αντιρετροϊκά φάρμακα
·       Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα εμβόλιο ή τελική θεραπεία
·       Ο ΜΟΝΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ (εκτός της αποχής), ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΠΑΦΗ (στοματική, κολπική ή πρωκτική)  


Πώς μπορεί ο γονιός να βοηθήσει το παιδί να προφυλαχθεί;
·       Ξεκινήστε νωρίς την σεξουαλική εκπαίδευση των παιδιών σας. Η ηλικία δεν είναι σαφώς καθορισμένη, μπορείτε όμως να μιλήσετε με το παιδί σας απο την πρώτη φορά που θα δείξει απορία ή ενδιαφέρον («πώς γίνονται τα παιδιά;»)
·       Στις νεαρότερες ηλικίες (κάτω των 10-12 ετών) συζητήστε για τις λειτουργίες του σώματος
·       Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν λεπτομέρειες που αφορούν την προφύλαξη για τα νοσήματα και την εγκυμοσύνη
·       Φροντίστε να γνωρίζουν τα παιδιά σας (αγόρια και κορίτσια) πως ο αυνανισμός είναι φυσιολογική λειτουργία, και δεν προκαλεί καμία σωματική ή άλλη βλάβη
·       Χτυπάτε πάντα την πόρτα πριν μπείτε στο δωμάτιό τους ή την τουαλέτα
·       Εάν ο/η έφηβος έχει ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό, μπορείτε να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας αν νιώθετε πως δεν είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι ή δεν γνωρίζετε πώς να τον/την προσεγγίσετε  



Πηγή: American Academy of Pediatrics (AAP), Nelson’s Pediatrics (18th edition)

Πόσο αλκοόλ μπορώ να πίνω την ημέρα;
Η έκθεση του εμβρύου στο αλκοόλ, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο στέρησης στα νεογέννητα, καθώς και μια σειρά απο εμφανισιακές, πνευματικές, αναπτυξιακές και λειτουργικές διαταραχές. Αυτές συχνά είναι μόνιμες και μη θεραπεύσιμες. Για τον λόγο αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, καθώς και κάθε άλλος μεγάλος οργανισμός υγείας ανά τον κόσμο, προτείνει την αποφυγή κάθε έκθεσης στο αλκοόλ απο εγκυμονούσες μητέρες. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε πως στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, απαγορεύεται για μια εμφανώς έγκυο γυναίκα ακόμη και να κάθεται κοντά στην μπάρα σερβιρίσματος ενός μπαρ, διαφορετικά επιβάλλεται σημαντικό πρόστιμο στον ιδιοκτήτη.

Τι βλάβες μπορεί να πάθει το παιδί μου απο την χρήση αλκοόλ κατά την διάρκεια της κύησης;
·       Γέννηση με χαμηλό βάρος, ύψος και περίμετρο κεφαλής
·       Ανωμαλίες στο πρόσωπο (μεγάλη απόσταση ανάμεσα στα μάτια, λεπτά χείλη κλπ)
·       Αυξημένη τριχοφυΐα που περιλαμβάνει το μέτωπο και το πρόσωπο
·       Διαταραχές ανάπτυξης του εγκεφάλου, καθώς και συγκεκριμένες ανωμαλίες της δομής του
·       Καθυστέρηση της ψυχοπνευματικής ανάπτυξης (περπάτημα, ομιλία, σκέψη, ευφυΐα κλπ)
·       Παραμορφώσεις των δακτύλων
·       Άλλες σπανιότερες διαταραχές

Πόσο κρατάνε αυτές οι βλάβες;
Οι βλαβερές συνέπειες ακολουθούν το παιδί στην υπόλοιπη ζωή του.

Τι προτείνει ο γιατρός;
Για τούς παραπάνω λόγους και συντασσόμενοι με την ιατρική κοινότητα, σάς προτείνουμε να αποφύγετε εντελώς την κατανάλωση οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας. Δεν υπάρχει στάδιο της ανάπτυξης του εμβρύου που να είναι ασφαλής η χρήση αλκοόλ, ακόμη και μια μέρα πριν τον τοκετό σας.     Αν είχατε ή συνεχίζετε να έχετε πρόβλημα με το αλκοόλ, ή πιστεύετε πως θα δυσκολευτείτε να διακόψετε τελείως την κατανάλωση οινοπνεύματος και είστε έγκυος, συμβουλευτείτε άμεσα τον γιατρό σας.  

Πηγές: American Academy of Pediatrics Άρθρο στα Αγγλικά (ιατρικό): http://pediatrics.aappublications.org/content/115/1/39.full Λίστα των ανωμαλιών που οφείλονται στο αλκοόλ, Αγγλικά: http://pediatrics.aappublications.org/content/115/1/39/T5.expansion.html

Το MMR (Measles, Mumps, Rubella – Ιλαρά, Παρωτίτιδα, Ερυθρά) είναι ένα τριπλό εμβόλιο που περιέχει ζωντανούς εξασθενημένους ιούς που, στην μη εξασθενημένη τους μορφή, προκαλούν τις παραπάνω σοβαρές ασθένειες. «Ζωντανός εξασθενημένος ιός» (live attenuated virus) σημαίνει πως οι ιοί έχουν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία ώστε να έχουν χάσει την παθογονικότητά τους (δεν μπορούν να προκαλέσουν νόσο), αλλά διατηρούν την ανοσογονικότητά τους (προκαλούν την παραγωγή αντισωμάτων), προστατεύοντας έτσι απο τη νόσο. Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για την συσχέτιση μεταξύ του συγκεκριμένου εμβολίου και την πιθανότητα εμφάνισης αυτισμού στα παιδιά που το λαμβάνουν, με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να επιλέγουν λανθασμένα να μην χορηγήσουν το εμβόλιο.

Η παραπληροφόρηση πήρε τις μεγαλύτερες διαστάσεις της μετά τη δημοσίευση απο το εγκυρότατο ιατρικό περιοδικό Lancet της μελέτης του Βρετανού γιατρού AJ Wakefield βασισμένη στις αναφορές γονέων 12 παιδιών, οι οποίοι φαίνονταν να συνδέουν την χορήγηση του εμβολίου με την εμφάνιση συμπτωμάτων αναπτυξιακής υστέρησης (http://briandeer.com/mmr/lancet-paper.htm). Τη δημοσίευση ακολούθησε μεγάλη κοινωνική αναταραχή στην Μ. Βρετανία, οφειλόμενη σε πολλούς παράγοντες όπως στη μαζική προβολή της απο τα μέσα ενημέρωσης, χωρίς καμία αναφορά σε μελέτες που αποδείκνυαν την ασφάλεια του εμβολίου. Το 2001 και 2002 ο ίδιος συγγραφέας δημοσίευσε σε μικρότερα περιοδικά παρόμοιες μελέτες, και το θέμα έλαβε πολιτικές διαστάσεις, καθώς οι αντίπαλοι του τότε πρωθυπουργού της Μ. Βρετανίας Τόνυ Μπλερ, εκμεταλλεύτηκαν την κοινωνική ανησυχία. Σε όλο αυτό το διάστημα τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και οι περισσότερες διαδικτυακές πηγές προωθούσαν συστηματικά και καταφανώς μεροληπτικά, στοιχεία επιστημονικά αβάσιμα, επιτείνοντας περισσότερο την ανησυχία. Το αποτέλεσμα ήταν, παρά τις προτροπές των παιδιάτρων για το αντίθετο, μια μεγάλη μερίδα γονέων ανά τον κόσμο να επιλέγει τον μη εμβολιασμό των παιδιών τους με το MMR. Ως συνέπεια αυτής της παραπληροφόρησης που απο πολλούς αναφέρεται ως «η βλαβερότερη ιατρική απάτη των τελευταίων 100 ετών», ξέσπασαν πολλαπλές επιδημίες των νόσων που καλύπτει το εμβόλιο. Ενδεικτικά αναφέρονται: 2002-2003, Ιταλία (5 000 εισαγωγές σε νοσοκομείο, κόστος 17.6-22.0 εκατομμύρια ευρώ), 2004 Άιοβα ΗΠΑ, 2006 Σικάγο ΗΠΑ, 2008 Καλιφόρνια ΗΠΑ. Ακόμη και σήμερα, μικρής έκτασης επιδημίες ξεσπούν σε περιοχές υψηλού μορφωτικού και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, όπως η Νέα Υόρκη.

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Brian Deer, μετά απο έρευνά του, δημοσίευσε στους Sunday Times το 2004 αποδεικτικά στοιχεία που έδειχναν πως ο πρωτεργάτης της αναταραχής AJ Wakenfield είχε παραβιάσει σε πολλά σημεία τον κώδικα δεοντολογίας και διεξαγωγής ιατρικής μελέτης, όπως παραποίηση στοιχείων (αναφορά ψευδών δεδομένων), απόκρυψη συμφερόντων (οικονομικά συμφέροντα του ιδίου που προέκυπταν απο τα αποτελέσματα που δημοσίευε). Το 2004 το περιοδικό Lancet απέσυρε μερικώς το άρθρο το 2004, και πλήρως το 2010.

Οι εγκυρότερες πηγές επιδημιολογίας και ιατρικής έρευνας έχουν καταδείξει την ασφάλεια του εμβολίου, και την ΜΗ συσχέτισή του με διανοητική υστέρηση ή αυτισμό, στα παιδιά που το λαμβάνουν. Στο τέλος του παρόντος κειμένου θα βρείτε λίστα με αντίστοιχες παραπομπές.

Τον Μάιο του 2010 ο AJ Wakenfield βρέθηκε ένοχος για παραποίηση επιστημονικών δεδομένων, παραβίαση του κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, παραπληροφόρηση του κοινού σε σοβαρά θέματα υγείας, και τού αφαιρέθηκε η άδεια άσκησης επαγγέλματος απο το Βρετανικό Ιατρικό Συμβούλιο.

Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα αποτελείται απο εκατομμύρια ιατρούς που είναι ελεύθεροι να μελετούν τα δεδομένα, να τα ερμηνεύουν και να καθοδηγούν τους ασθενείς τους κατάλληλα. Είναι βέβαιο πως ανάμεσά τους υπάρχουν ακόμα και σήμερα κάποιοι, ευτυχώς λιγοστοί, που ισχυρίζονται πως ο συγκεκριμένος εμβολιασμός έχει αρνητικές συνέπειες στην διανοητική ανάπτυξη των παιδιών, παρόλες τις ισχυρές αποδείξεις για το αντίθετο. Η απόφαση σχετικά με τον εμβολιασμό ή μη ενός παιδιού θα πρέπει να λαμβάνεται απο τους γονείς σε συνεργασία με τον παιδίατρό τους, πάντα όμως μετά απο αμερόληπτη και πλήρη ενημέρωση. Καθώς η ερμηνεία ιατρικών μελετών απαιτεί γνώσεις ιατρικής και επιδημιολογίας, συχνά είναι δύσκολο για τους γονείς να μελετήσουν οι ίδιοι τα δεδομένα. Η συντριπτική πλειοψηφία των παιδιάτρων της Αμερικής και της Ευρώπης, υποστηρίζει την χορήγηση του MMR σε όλα τα παιδιά που δεν έχουν συγκεκριμένη αντένδειξη, και θεωρεί τους ισχυρισμούς για εμφάνιση διανοητικής υστέρησης σε αυτά, παντελώς αβάσιμους.  

1.      Για αναλυτικότερη αναδρομή στα γεγονότα δείτε (Αγγλικά), εδώ: http://en.wikipedia.org/wiki/MMR_vaccine_controversy

2.      Μελέτη του 2004 που συνέλεξε πληροφορίες απο 120 άρθρα σχετικά με το MMR και έδειξε πως το εμβόλιο σχετίζεται με ερεθισμό, καλοήθη θρομβοπενική πορφύρα, πόνους στις αρθρώσεις μετά τη χορήγηση, μαγουλάδες, και άσηπτη μηνιγγίτιδα (ήπιας μορφής μηνιγγίτιδα που αυτοϊάται). Μερικό άρθρο, Αγγλικά  http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264410X03002718

3.      Μελέτη του 2005 που έδειξε πως η ελάττωση του αριθμού των παιδιών που λάμβαναν το εμβόλιο δεν συνοδεύτηκε απο μείωση των περιστατικών αυτισμού, αντίθετα μάλιστα, τα περιστατικά αυτισμού αυξήθηκαν. Πλήρες άρθρο, Αγγλικά: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1469-7610.2005.01425.x/abstract

4.      Μελέτη του 2008 απο τον εγκυρότερο οργανισμό μετα-ανάλυσης (ανάλυσης πολλαπλών μελετών) Cohrain, η οποία κατέδειξε πως το εμβόλιο δεν σχετίζεται με τον αυτισμό. Επίσης σημειώνει πως οι ως τότε μελέτες ασφάλειας του εμβολίου ήταν ανεπαρκείς, όμως το μειονέκτιμα αυτό πρέπει να συνεκτιμάται με τα πλεονεκτήματα απο τον εμβολιασμό. Πλήρες άρθρο, Αγγλικά: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004407.pub2/abstract